جاده ای خاکی، "پنوم پن"(پایتخت کامبوج) را به چمن زاری پیوند می دهد که در جای جای آن حفره های عمیقی کنده شده. پشت این چمن زار نیز با یک جاده مالرو به منطقه ای باتلاقی منتهی می شود. در وردی چمن زار آگهی های تبلیغاتی بدترکیب آبجو به چشم می خورد. تابلو ورودی هم با انگلیسی درستی نوشته نشده. در نگاه نخست به نظر می رسد وارد منطقه گردشی ای شده ایم که مدیریت آن بر عهده هیچ کس نیست. اما اینجا مهم ترین مکان یادبودی است که برای قربانیان "مزارع مرگ" دروان حاکمیت خمرهای سرخ ترتیب یافته.
هیچ کس به درستی از تعداد کشته شدگان دوران حاکمیت خمرهای سرخ خبر ندارد. تعداد افراد مدفون در این چمن زار تا هفت هزار نفر تخمین زده می شود، اما تاکنون استخوان های 3500 نفر از زیر خاک بیرون آورده شده. موقع قدم زدن در چمن زار پای تان مدام به استخوان هایی خواهد خورد که از سطح خاک سر بیرون آورده اند. همه جای محوطه پر از استخوان است. جا به جا نیز استخوان های دست و پا را جمع کرده به صورت کپه درآورده اند. در مرکز محوطه اتاقکی شیشه ای جلب توجه می کند؛ اتاقکی پر از جمجمه انسان. ممکن است هدف از ساختن این اتاقک ارائه تصویری صریح از دهشتی باشد که خمرهای سرخ در مدت چهار سال حکومت خود به مردم کامبوج تحمیل کردند.
در فاصله سال های 1975 تا 1979 حدود یک میلیون و 700 هزار کامبوجی یا به دست خمرهای سرخ کشته شدند یا جان خود را در اثر گرسنگی از دست دادند یا اینکه تا حد مرگ به بیگاری گرفته شدند. اما آنهایی که جان سالم به در بردند، امروز برای بازدید از این "مزرعه مرگ" باید مبلغی را به عنوان ورودی پرداخت کنند. از دو سال پیش مسوول محلی این مکان، حق بهره برداری و مدیریت "مزرعه مرگ" خمرهای سرخ را به یک شرکت ژاپنی واگذار کرده. وقتی ما آنجا بودیم یک گروه از توریست های ژاپنی زیر درختی بزرگ عکس یادگاری می گرفتند. گفته می شود خمرهای سرخ زیر همین درخت با پتک جمجمه کودکان را له می کردند. همکار کامبوجی من در حالیکه از خشم دندان هایش را به هم فشار می داد، گفت: «نمی دانم چطور به خودشان اجازه داده اند چنین مکانی را خصوصی اعلام بکنند؟ بی حرمتی از این بزرگتر؟»
به عقیده دوستم این منظره وضعیت کنونی کشور کامبوج را به خوبی منعکس می کند. اکنون 28 سال از پایان کار مزارع مرگ کامبوج می گذرد و حافظه انسان ها نیز میل به فراموش کردن دارد. نسل جدیدی که در کامبوج زندگی می کند می خواهد با پشت سر گذاشتن گذشته، نگاه خود را به آینده بدوزد. در کتاب های درسی مدارس در مورد جنایت های ضد بشری صورت گرفته در سال های حکومت خمرهای سرخ هیچ بحثی مطرح نشده است. حتی چند تن از مقامات دولت کنونی نیز روزگاری جزو چهره های شاخص خمرهای سرخ به حساب می آمدند.
مردم فقیر کامبوج برای بازخواست کردن از اعضای بلند پایه خمرهای سرخ یک شانس بیشتر پیش رو ندارند. اکنون پس از سال ها چانه زنی و اعمال فشارهای خارجی، مقدمات برگزاری دادگاهی ویژه برای محاکمه سردمداران رژیمی که مرگ فراگیر را به ملت کامبوج هدیه داد فراهم شده است. اگرچه امروز، "پول پوت"، مرد شماره یک خمرهای سرخ دیگر زنده نیست، بسیاری از همراهان نزدیک وی با آسودگی تمام به زندگی خود ادامه می دهند.
رهبر شماره دو جنبش خمرهای سرخ، Nuon Chea ، در یکی از دشت های سرسبز کامبوج در کلبه ای زیبا زندگی می کند. او با تبسم از من استقبال کرده مرا به خانه اش برد و با میوه از من پذیرایی کرد. همسرش که تازه از خرید روزانه به خانه برگشته بود رو به نوه تپل شان گفت که صدای تلویزیون را کم کند.
کشتارها را نتیجه یک منازعه فراگیر دانسته و آمریکا را به عنوانChea مقصر می شناسد. وی تاکید می کند همه اشتباه های خمرهای سرخ باید در ظرف تاریخی آن وقایع مورد بررسی قرار گیرد. Chea در ادامه حرفهایش با بیان اینکه قصد ندارد وکیل بگیرد، می افزاید: «من خیلی خوشحالم که می توانم این موارد را در دادگاه مطرح کنم.»
اگر دادگاه اعضای بلندپایه خمرهای سرخ برگزار شود، احتمالا تعقیب ماجرای دادگاه بسیار جذاب خواهد شد. از آنجایی که شایبه های زیادی پیرامون استقلال قضات در کامبوج وجود دارد، قرار است در جریان محاکمه، از قضات، وکلا و کارشناسان خارجی استفاده شود. بدین ترتیب مرد شماره دو خمرهای سرخ نخواهد توانست با ارائه توضیحات ایدئولوژیک به راحتی از دست دادگاه خلاصی یابد. به عنوان مدعی العموم هم یک دادستان کانادایی که تجربه محاکم حقوق بشر اوگاندا و سیارلئون را در کارنامه خود دارد ، به بازجویی از Chea خواهد پرداخت.
البته اکنون اختلاف های موجود بین قضات داخلی و خارجی بر سر نحوه محاکمه، دادرسی را با تاخیر مواجه کرده است و به همین دلیل حقوق دانان بین المللی علاقه دولت کامبوج به برگزاری این دادگاه را مورد تردید قرار می دهند. دادگاه اعضای بلندپایه خمرهای سرخ هر چه زودتر تشکیل شود، بهتر خواهد بود؛ چراکه متهمان دادگاه بیش از 80 سال سن دارند و رفته رفته پیرتر می شوند؛ شاهدان و ادله دادگاه نیز از این منظر سرنوشتی مشابه متهمان دارند. دادستان کاندایی، "رابرت پتیت" می گوید: «محاکمه کردن افراد زنده کار دشواری است، اما این کار هیچگاه به دشواری محاکمه اشباح نیست...»
عضو شوید
عضویت سریع
آمار
وب سایت:
آمار مطالب
آمار بازدید
